मुक्ताई [बहिणाबाई चौधरी]

माझी मुक्ताई मुक्ताई
दहा वर्साचं लेकरू
चांगदेव योगियानं
तिले मानला रे गुरू

“अरे संन्याश्याची पोरं”
कुनी बोलती हिनई
टाकीदेयेलं पोराचं
तोंड कधी पाहू नई

“अरे असं माझं तोंड
कसं दावू मी लोकाले?”
ताटीलायी ग्यानदेव
घरामदी रे दडले

उबगले ग्यानदेव
घडे असंगाशी संग
कयवयली मुक्ताई
बोले ताटीचे अभंग

घेती हिरिदाचा ठाव
ऐका ताटीचे अभंग
एकाएका अभंगात
उभा केला पांडुरंग

गह्यरले ग्यानदेव
डोये गेले भरीसनं
असा भाग्यवंत भाऊ
त्याची मुक्ताई बहीन

कवियित्री – बहिणाबाई चौधरी

झुळूक मी व्हावे

वाटते सानुली मंद झुळुक मी व्हावे
घेईल ओढ मन तिकडे स्वैर झुकावे

कधी बाजारी कधी नदीच्या काठी
राईत कधी वा पडक्या वाड्यापाठी
हळु थबकत जावे कधी कानोसा घेत
कधी रमत गमत वा कधी भरारी थेट

लावून अंगुली कलिकेला हळुवार
ती फुलून बघे तो व्हावे पार पसार
परि जाता जाता सुगंध संगे न्यावा
तो दिशादिशांतुनी फिरता उधळुनी द्यावा

गाण्याची चुकलीमुकली गोड लकेर
झुळ्झुळ झर्‍याची पसरावी चौफेर
शेतात पाचुच्या, निळ्या नदीवर शांत
खुलवीत मखमली तरंग जावे गात

वेळूच्या कुंजी वाजवुनी अलगूज
कणसांच्या कानी सांगावे हितगूज
शिंपावी डोही फुले बकुळीची सारी
गाळुनी जांभळे पिकली भुळभुळ तीरी

दिनभरी राबुनी दबला दिसता कोणी
टवटवी मुखावर आणावी बिलगोनी
स्वच्छंद अशा या करुनी नाना मौजा
घ्यावया विसावा यावे मी तिन्हीसांजा

--- दामोदर अच्युत कारे

सायंकाळची शोभा

पिवळे तांबूस ऊन कोवळे पसरे चौफेर
ओढा नेई सोने वाटे वाहूनिया दूर ||

झाडांनी किती मुकुट घातले डोकीस सोनेरी
कुरणांवर शेतात पसरला गुलाल चौफेरी ||

हिरवे हिरवे गार शेत हे सुदंर साळीचे
झोके घेती कसे चहुकडे हिरवे गालिचे ||

सोनेरी मखमली रुपेरी पंख कितीकांचे
रंग कितींवर तर्‍हेतर्‍हेचे इंद्रधनुष्याचे ||

अशी अचल फुलपाखरे फुले साळीस जणु फुलती
साळीवर झोपली जणु का पाळण्यात झुलती ||

झुळकन सुळकन इकडुन तिकडे किती दुसरी उडती
हिरे, माणके, पांचू फुटूनी पंखची गरगरती ||

पहा पाखरे चरोनी होती झाडांवर गोळा
कुठे बुडाला पलिकडे तो सोन्याचा गोळा ||

--- भा. रा. तांबे

हळूच या हो हळूच या [कुसुमाग्रज]

हळूच या हो हळूच या !!
गोड सकाळी उन पडे, 
दवबिंदूचे पडती सडे
हिरव्या पानांतून वरती, 
येवोनी फुललो जगती
हृदये अमुची इवलीशी, 
परि गंधाच्या मधि राशी
हसुनी डोलून देतो उधळून, 
सुदंध या तो सेवाया
हळूच या पण हळूच या !! १!!
कधि पंनांच्या आड दडू, 
कधि आणू लटकेच रडू
कधि वाऱ्याच्या झोताने, 
दिलात बसतो गमतीने
तऱ्हेतऱ्हेचे रंग किती, 
अमुच्या या अंगावरती 
निर्मल सुंदर अमुचे अंतर, 
या आम्हांला भेटाया
हळूच या पण हळूच या !! २!! 


कवी: कुसुमाग्रज

माझ्या गोव्याच्या भूमीत [बा. भ. बोरकर]

माझ्या गोव्याच्या भूमीत गड्या नारळ मधाचे

कड्याकपारीमधोनी घट फुटती दुधाचे

माझ्या गोव्याच्या भूमीत उन्हाळ्यात खारा वारा

पावसात दारापुढे सोन्याचांदीच्या रे धारा

माझ्या गोव्याच्या भूमीत येते चांदणे माहेरा

ओलावल्या लोचनांनी भेटे आकाश सागरा

माझ्या गोव्याच्या भूमीत गड्या साळीचा रे भात

वाढी आईच्या मायेने सोनकेवड्याचा हात

माझ्या गोव्याच्या भूमीत लाल माती, निळे पाणी

खोल आरक्‍त घावांत शुद्ध वेदनांची गाणी

---- बा. भ. बोरकर

छोटेसे बहिण-भाऊ

छोटेसे बहिण-भाऊ, उद्याला मोठाले होऊ
उद्याच्या जगाला, उद्याच्या युगाला,
नवीन आकार देऊ ll धृ ll 

ओसाड उजाड जागा, होतील सुंदर बागा
शेतांना मळ्यांना, फुलांना फळांना,
नवीन बहार देऊ ll १ ll

मोकळ्या आभाळी जाऊ, मोकळ्या गळ्याने गाऊ
निर्मळ मनाने, आनंद भराने,
आनंद देऊ अन घेऊ ll २ ll

प्रेमाने एकत्र राहू, नवीन जीवन पाहू,
अनेक देशांचे, भाषांचे, वेशांचे,
अनेक एकत्र होऊ ll ३ ll


— वसंत बापट

झाडे लावू

एक झाड लावू मित्रा
त्याला पाणी घालू
मोठे झाल्यावर त्याच्या
सावलीत खेळू

एक झाड लावू मित्रा
त्याला कुंपण करू
मोठे झाल्यावर फुले
ओंजळीत भरू

एक झाड लावू मित्रा
त्याची निगा राखू
मोठे झाल्यावर त्याची
गोड फळे खाऊ

एक झाड लावू मित्रा
त्याला रोज पाहू
त्याची गाणी गाता गाता
मोठे मोठे होऊ

-अनंत भावे

या बाळांनो, या रे या !

या बाळांनो, या रे या !
लवकर भरभर सारे या !

मजा करा रे ! मजा करा !
आज दिवस तुमचा समजा.

स्वस्थ बसे
तोचि फसे;
नवभूमी
दाविन मी,
या नगराला लागुनिया
सुंदर ती दुसरी दुनिया.

खळखळ मंजुळ गाति झरे,
गीत मधुर चहुबाजु भरे,
जिकडेतिकडे फुलें फळें
सुवास पसरे, रसहि गळे.

पर ज्यांचे
सोन्याचे
ते रावे
हेरावे
तर मग कामें टाकुनिया
नवी बघा या ही दुनिया !

पंख पाचुचे मोरांना,
टिपति पाखरें मोत्यांना,
पंख फडकती घोड्यांना,
मौज दिसे ही थोड्यांना.

चपलगती
हरिण किती !
देखावे
देखावे.
तर मग लवकर धावुनिया
नवी बघा या ही दुनिया !

चांदोमामा चांदोमामा

बडबड गीत

चांदोमामा चांदोमामा
भागलास का?
लिंबोनीच्या झाडामागे
लपलास का?

लिंबोनीचं झाड करवंदी
मामाचा वाडा चिरेबंदी
मामाच्या वाड्यात येऊन जा
तुपरोटी खाऊन जा
तुपात पडली माशी
चांदोमामा राहिला उपाशी

करंगळी मरंगळी [बडबडगीत]

	करंगळी मरंगळी
	मधलं बोट चाफेकळी
	तळहात- मळहात
	मनगट- कोपर
	खांदा-गळागुटी-हनुवटी
	भाताचं बोळकं
	वसचं नळकं
	काजळाच्या डब्या
	देवाजीचा पाट
	देवाजीच्या पाटावर
	चिमण्यांचा किलबिलाट

ये रे ये रे पावसा

ये रे ये रे पावसा, 
तुला देतो पैसा
पैसा झाला खोटा, 
पाऊस आला मोठा

पाऊस पडला झिम् झिम् 

अंगण झालं ओलंचिंब

पाऊस पडतो मुसळधार

रान होईल हिरवंगार

बाप [इंद्रजित भालेराव]

शेतामधीं माझी खोप

तिला बोराटीची झाप

तिथं राबतो, कष्टतो

माझा शेतकरी बाप

लेतो अंगावर चिंध्या 

खातो मिरची भाकर

काढी उसाची पाचट 

जगा मिळाया साखर

काटा त्याच्याच का पायी

त्यानं काय केलं पाप?

माझा बाप शेतकरी

उभ्या जगाचा पोशिंदा

त्याच्या भाळी लिहिलेला 

रात दिस कामधंदा

कष्ट सारे त्याच्या हाती 

दुसऱ्याच्या हाती माप

बाप फोडतो लाकडं

माय पेटविते चुल्हा

पिठामागल्या घामाची 

काय चव सांगू तुला

आम्ही कष्टाचंच खातो

जग करी हापाहाप !

-इंद्रजित भालेराव